Spreek je woord en breek
kunstpraktijk voorbij autonomie –
Themanummer in Collateral

DOOR
Gastatelier Leo XIII

SAMENSTELLERS
Aukje van Rooden & Lorelinde Verhees

Curator en artist in residence juli – oktober 2020

IN SAMENWERKING MET
Katia Hay, Hermans Siemens, Erik Hagoort, Erik Meganck & Jean-Luc Nancy

THEMANUMMER:
Spreek je woord en breek – kunstpraktijk voorbij autonomie
samenstellers: Aukje van Rooden & Lorelinde Verhees

Autonomie is uit. In recente kunstpraktijken wordt de nadruk driftig verschoven van autonomie naar het idee van de ontmoeting, de dialoog, of de samenwerking. Affect verdringt kritische distantie, dialoog de zelfvoldane monoloog. Toch worden deze artistieke ontmoetingen vaak georkestreerd vanuit een artistieke residentie, een creatieve retraite of een afgelegen schrijvershuis en opgevoerd in een museumzaal of tentoonstellingsruimte. Ook deze niet-autonome kunstpraktijken vinden doorgaans dus nog steeds plaats binnen het referentiekader van de esthetische autonomie.

Misschien is het daarom juist in het stille uur van de afzondering, in die door god en gebod verlaten ruimtes – in de terugtrekking dus die we doorgaans met artistieke autonomie associëren – dat we voorbij de autonomie raken, dat je autonomie breekt en plaatsmaakt voor iets anders. Hoe krijgt dit moment vorm in de artistieke praktijk? Is het te traceren, te horen? En zo ja, is het misschien zelfs op te roepen, te ensceneren? Wat gebeurt er als het zoeken naar dit breekmoment zelf een methode wordt van artistiek onderzoek?

Deze vragen staan centraal in het themanummer Spreek je woord en breek – kunstpraktijk voorbij autonomie dat Aukje van Rooden en Lorelinde Verhees samenstelden en dat nu gepubliceerd is in het online tijdschrift Collateral.

Collateral is een meertalig, peer-reviewed tijdschrift voor cross-cultural close-reading waarin de ontmoeting tussen tekst en beeld, kunst en analyse, en tussen kritisch en artistiek onderzoek centraal staat.

BIJDRAGEN:
Thematekst “Spreek je woord en breek – kunstpraktijk voorbij autonomie”
Aukje van Rooden

Formation
Lorelinde Verhees

“The Stillest Words Bring the Storm…”: The Stillest Hour in Nietzsche’s Zarathustra
Katia Hay & Herman Siemens

Verandering van toon
Erik Hagoort

Gebrek aan betekenis
Jean-Luc Nancy

BIO’S

Aukje van Rooden (NL) is universitair docent in filosofie van kunst en cultuur aan de Universiteit van Amsterdam. Van haar verscheen onder meer het boek Literatuur, autonomie en engagement.

Lorelinde Verhees (NL) is beeldend kunstenaar en schrijft over kunst en kunstenaars. In 2020 was ze samen met Aukje van Rooden artist in residence bij Gastatelier LEOXIII.

Katia Hay (SPA/UK/NL) is Nietzsche-expert en universitair docent in de filosofie aan de Universiteit van Amsterdam.

Herman Siemens (CAN/NL) is Nietzsche-expert en doceert moderne filosofie aan de Universiteit Leiden.

Erik Hagoort (NL) is tutor artistic research aan de St Joost School of Art & Design in Den Bosch en ontving in 2017 een doctoraat in de Kunsten aan de Universiteit Antwerpen en de Antwerpse Koninklijke Academie voor Schone Kunsten.

Jean-Luc Nancy (FR) is emeritus hoogleraar aan de Université de Strasbourg en een van de meest invloedrijke Franse filosofen van dit moment.

Erik Meganck (BE) is docent aan het International Institute Canon Triest en de Faculteit voor Vergelijkende Godsdienstwetenschappen en Humanistiek in Antwerpen. Hij vertaalde de bijdrage van Luc Nancy.